Deze week is de Week tegen pesten. Dat impliceert dat deze elk jaar weer terugkomt. En dat is nodig, op zijn minst om de bewustwording mogelijk te creëren dat pesten gebeurt. Pesten is iets naars: het bewust naar beneden halen van iemand, en dat kan op verschillende manieren: fysiek en/of mentaal.

Mentaal: het bewust niet erkennen van iemand, belachelijk maken, nare dingen zeggen (achter de rug van die persoon om), nare dingen doen met die persoon en/of met diens spullen. Daarbij wordt geen onderscheid gemaakt tussen online of face to face.
Fysiek: iets doen wat pijn doet.

Rollen bij pesten
Bij pesten kent men verschillende rollen: de pester, het slachtoffer, de toekijker en de helper / held. Maar ook bij pesten bestaan die rollen.

De pester: de persoon die het slachtoffer benadeelt, pijn doet, juist niet erkent, een naar gevoel geeft;
Het slachtoffer: De persoon die het pesten ondergaat;
De toekijker: De persoon die het ziet / hoort gebeuren en verder niets doet (uit angst voor represailles), of nadat het pesten is gestopt het slachtoffer pas benadert;
De helper / held: Iemand die het pesten gadeslaat en het pestgedrag doorbreekt.

Ik vind het belangrijk om die nuance bij de toekijker neer te leggen: pas iets doen nadat het pesten is gestopt (voor dat moment). Pas als het ‘gevaar’ van het pesten weg is. Maar dan is het pesten dus al gebeurd. Op die manier maakt de toekijker de pestsituatie sterker. Er wordt stil geaccepteerd dat het pesten er mag zijn.

Van pesten naar ruimte om te groeien
Het is een merkwaardig gegeven, dat pesten. We weten allemaal wat pesten is, wie erbij betrokken zijn en wat het teweeg brengt. En toch gebeurt het. Het lijkt gewoon te gebeuren, als een dynamiek in de groep of groter: de maatschappij. Het lijkt te gebeuren naar aanleiding van communicatie. Vaak is het zo dat de pester zich onzeker of klein voelt, en daar op een zodanige manier mee omgaat dat een ander zich nog kleiner of onzekerder moet voelen dan de pester zelf. Stel je voor dat we daarmee zouden stoppen? Stel dat we ons allemaal zeker voelden over onszelf, en genoeg ruimte konden geven aan elkaar om te groeien? Dat betekent:

De pester voelt zich zeker genoeg, kan op zichzelf bouwen en let niet meer op anderen;
Het slachtoffer wordt niet meer gepest;
De toekijker hoeft niet meer bang te zijn voor represailles;
De helper / held kan zich richten op andere mooie dingen.

Het kan ook anders
Het pesten is hiermee doorbroken. Maar is daarmee alles gezegd? Nadat je hebt geleerd dat je elkaar de ruimte hebt gegeven om te groeien, merk je dat je elkaar beter leert kennen. Wie zijn eigenlijk die mensen? Ze zien het volgende: Het verrassende opmerkingsvermogen van de pester dat nu op een positieve manier wordt gebruikt. Het invoelende vermogen van het slachtoffer dat nu geen pijn meer doet. De toekijker die erkenning biedt aan zoveel mooie eigenschappen. De helper / held die zorgt voor daadkracht. Met z’n vieren kunnen ze zoveel meer bereiken. En vervolgens kijken ze verder naar elkaar: Wie zijn ze nou echt? Joods, atheïst, vrijheidsdenker of conservatief? En wie zijn ze samen? Misschien zijn ze samen wel één als mens.