Bewust kijken naar de loonkloof

Inleiding

Op 14 november is het ‘Equal pay day’. Vrij vertaald: ‘Gelijke betaal dag’. Iedereen, ongeacht wie of wat je bent, krijgt een gelijk salaris voor hetzelfde werk. Maar dat is zeker niet overal zo. Het artikel van de NOS van 14 november 2022 zegt: ‘Loonkloof tussen mannen en vrouwen alleen kleiner bij overheid’. De loonkloof is alleen iets kleiner geworden. In deze lesbrief gaat het over de loonkloof: wat is het, waarom hebben we die loonkloof en hoe gaan we om met salarissen? De bedoeling van deze les is dat leerlingen zich bewust worden van ongelijke salarissen, en nagaan hoe ze met deze ongelijkheid om willen gaan.

Doelgroep: VO, MBO

Tijd: 50 – 60 minuten

Nodig:
Notitieblaadjes: twee kleuren (liever geen groen en rood);
Pennen
Voldoende ruimte aan de muur / op het bord voor de notitieblaadjes.

Leerdoelen:

  • De leerling kan in eigen woorden uitleggen wat de loonkloof is.
  • De leerling kan verschillende bevolkingsgroepen benoemen waarin ongelijke salarissen tot uiting komen.
  • De leerling kan met behulp van een schema aangeven dat de loonkloof een maatschappelijk probleem is.
  • De leerling kan in eigen woorden uitleggen wat zijn / haar mening is met betrekking tot de loonkloof.

Les 1: Dit is de loonkloof.

Leerdoelen:

  • De leerling kan in eigen woorden uitleggen wat de loonkloof is.
  • De leerling kan het aangeven wanneer er sprake is van een ongelijke beloning.
  • De leerling kan eigen ideeën aandragen voor het dichten van de loonkloof en het creëren van meer gelijkwaardigheid

Activiteit 1: Gelijke beloning

Laat de leerlingen het artikel lezen: ‘Loonkloof tussen mannen en vrouwen alleen kleiner bij overheid’. De leerlingen hebben nu een eerste indruk gekregen van de loonkloof tussen mannen en vrouwen in 2022.

Behandel samen:

  • Wat is volgens jullie de loonkloof?
  • Wat is jullie indruk van de loonkloof?
  • Leg in eigen woorden uit wat de loonkloof is.
  • Wat is volgens de tekst daarin de uitleg over het verschil tussen mannen en vrouwen?

Activiteit 2: Gelijke beloning

Bekijk samen de video hieronder: ‘Gener Equality explained by childeren’.

Zorg voor een leeg lokaal (dus tafels en stoelen aan de kant). Plak aan weerszijden van het lokaal ‘eens’ en ‘oneens’ goed zichtbaar aan de muur. Zorg dat de leerlingen in het midden van het lokaal staan.

Lees de volgende stellingen voor. Belangrijk: Dit zijn voorbeelden van stellingen. Pas de stellingen aan volgens de input van de leerlingen.

  1. Het is eerlijk dat de jongens in de video meer beloning krijgen dan de meisjes.
  2. Kinderen kunnen al heel goed aanvoelen dat iets gelijkwaardig of ongelijkwaardig is.
  3. Je moet open kunnen praten over gelijkwaardigheid.
  4. Als je de beloning eerlijk verdeelt, is de kans groot dat je een betere band krijgt met elkaar.
  5. Het is eerlijk dat de ene persoon meer beloning krijgt dan de andere persoon.
  6. Het is eerlijk dat je als persoon vecht voor jouw eigen beloning.
  7. Het is eerlijk dat alle beloningen vooraf bepaald zijn.

Laat de leerlingen goed kijken naar elkaar: wie is het eens en wie is het oneens? Geef aan dat iedereen zijn / haar eigen mening mag hebben.

Zorg ervoor dat alle tafels en stoelen weer terug op hun plek komen. Laat de leerlingen plaatsnemen. Voer een klassengesprek aan de hand van de volgende vragen. Belangrijk: Het zijn voorbeeld vragen. Andere vragen, zeker ook van de leerlingen, zijn van harte welkom.

  1. Hoe vond je het om deze oefening te doen?
  2. Waar gingen de stellingen volgens jou over?
  3. Wat heb je om je heen gezien van de groep? Hoeveel leerlingen waren het bij welke stellingen eens en oneens?
  4. Wat vond je van de stellingen? Wat viel je op?
  5. Is er sprake van ongelijkwaardige behandeling in de video? Kun je het uitleggen?
  6. Wat is volgens jou het idee van een eerlijke beloning?
  7. Is een eerlijke beloning volgens jou gelijkwaardig?
  8. Wanneer is een beloning ongelijkwaardig en wanneer gelijkwaardig?

Activiteit 3: Ideeën om de loonkloof te dichten en te zorgen voor meer gelijkwaardigheid

Gezamenlijke opdracht in stappen


Stap 1:

Bedenk een beloning: snoep, geld of iets anders. Bedenk ook hoeveel van die beloning er te verdelen is. Het minimum is 4.

Stap 2:
Schrijf zelf je idee op van een ongelijkwaardige beloning. Gebruik daarvoor de personen: Sanne, Indira, Guido en Mo.

Stap 3:
Schrijf nu voor dezelfde personen een gelijkwaardige beloning.

Stap 4:
Bedenk nu zelf andere vormen van een gelijkwaardige beloning.

Stap 5:
Bespreek samen wat je met die ideeën wil doen en hoe je samen kunt zorgen voor (meer) gelijkwaardigheid.

Les 2: De loonkloof en macht

Leerdoelen:

  • De leerling kan bewust nadenken over het effect van macht op anderen.
  • De leerling kan uitleggen wat het effect is tussen macht en beloning bij vrouwen en bij mannen.
  • De leerling kan uitleggen wat het verschil is tussen het verspreiden van macht over meerdere groepen ten opzichte van macht bij één persoon
  • De leerling kan beslissingen aandragen met betrekking tot de manier waarop geld (en dus macht) eerlijk verdeeld moet worden.

Inleiding

Tijdens deze les is het de bedoeling dat leerlingen bewust nadenken over macht, en de verdeling van macht. Dat doen de leerlingen aan de hand van geld. Want ze zeggen ook wel: geld is macht. De leerlingen worden zich er bewust van dat wanneer je geld eerlijk verdeelt, dat dat ook de macht eerlijk verdeelt. Daardoor ben je samen sterk.

Activiteit 1: Macht en gelijkwaardigheid

Bekijk wat macht is en wat het met je doet met de volgende video van Clipphanger: ‘Wat doet macht met je?’

Bespreek samen de volgende vragen:

  1. Wat is macht?
  2. Wat wordt bedoeld met ethiek en moraal?
  3. Hoe gedragen mensen met macht zich volgens de video?
  4. Waar of niet waar volgens de video: Mensen met macht vinden altijd dat ze die macht wel verdiend hebben.
  5. Wat vind jij van de video? Ben je het eens of oneens met wat er gezegd wordt?
  6. Herken je iets van wat er in de video wordt gezegd? Leg uit.

Onderzoek naar de mening van jongeren

Bekijk nu de video over de mening van jongeren over gelijkwaardigheid in werk en geld verdienen van WeCanNederland:  ‘Gelijkwaardigheid op de werkvloer’.

Behandel de volgende vragen. Er is geen goed of fout antwoord, je mag zeggen wat je vindt en denkt.

  1. Vind je het belangrijk dat mannen en vrouwen gelijkwaardig zijn in werk? (Of: Vind je het belangrijk dat mannen en vrouwen evenveel verdienen als ze hetzelfde werk doen?
  2. Kunnen jongens en meisjes hetzelfde werk doen?

Wat vind jij?

  1. Iemand zegt dat mannen altijd hogerop kunnen komen en dat vrouwen dat ook moeten kunnen. Moeten vrouwen, net als mannen, ook hogerop kunnen komen?
  2. Als het over werk tussen mannen en vrouwen gaat, wordt er altijd van de vrouwen verwacht dat ze er iets aan moeten doen.
  3. Mannen moeten meer naar hun eigen gedrag en houding kijken en daar iets in veranderen, en niet die verantwoordelijkheid bij vrouwen leggen.

Activiteit 1: Omgaan met macht

Bekijk wat macht is en wat het met je doet met de volgende video van Clipphanger: ‘Wat doet macht met je?’

Kijk nog eens naar de eerste video van deze les: ‘Wat doet macht met je?’ https://www.youtube.com/watch?v=wH9tuRSuei8. Hierin wordt verteld wat macht met je doet. Wat wordt daarover in de video gezegd? 

De macht verdelen

Verdeel de hele groep in vier of vijf subgroepen. Leg uit dat we een oefening gaan doen waarbij een beslissing moet worden genomen. De situatie:

Jullie groep moet ervoor zorgen dat jullie een maand lang kunnen wonen, leven en leren. Daarvoor krijgen jullie 100.000 euro. Om goed te kunnen leven moet je aan de volgende categorieën denken:

  • gezond eten en drinken
  • school (op loopafstand)
  • vrije tijd
  • kansen creëren.

Hoe verdelen jullie het geld? Wat is eerlijk? Bepaal het samen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de volgende vragen:

  1. Heeft iedereen evenveel geld nodig voor alle categorieën?
  2. Wanneer is het geld eerlijk verdeeld?
  3. Verdeel het geld tussen alle personen in de groep zoals jullie het hebben afgesproken.
  4. Hoe hebben jullie gezorgd voor gelijkwaardigheid tijdens deze opdracht?

Bespreek samen:

  1. Wat is het verschil tussen de macht van 1 persoon en de macht van de groep?
  2. Wat is er nodig om geld eerlijk te verdelen?
  3. Probeer uit te leggen hoe het eerlijk verdelen van geld ook het eerlijk verdelen van macht is.
  4. Wanneer is macht gelijkwaardig als je het geld verdeelt? Denk aan macht bij ‘e’en persoon en macht verdeeld in een groep.

Handige links

Copyright © Map out, alle rechten voorbehouden.